De noodzaak van autonomie binnen communities
Afgelopen maand, tijdens een gesprek met een opdrachtgever, realiseerde ik mij dat communities wellicht meer draaien om autonomie dan om verbinding. Natuurlijk, verbinding is uiteindelijk waar we uit willen komen maar de noodzaak voor een gevoel van autonomie bij deelnemers is cruciaal. Vooral wanneer behalve verbondenheid de ambitie is om meer betrokkenheid te realiseren.
Wanneer leden zich meer autonoom kunnen bewegen, voelen zij zich doorgaans meer betrokken en verantwoordelijk voor de uitkomsten van de community. Dit verhoogt hun participatie en inzet. Autonome leden voelen zich namelijk sneller eigenaar van de processen en resultaten binnen een community, wat leidt tot meer toewijding en verantwoordelijkheid. Deze vrijheid om nieuwe ideeën te verkennen en te experimenteren zonder angst voor strikte hiërarchische beperkingen, bevordert daarnaast innovatie en creativiteit.
Maar het is misschien wel ‘empowerment en leiderschap’ waar de grootste winst te behalen valt. Autonomie geeft leden de kans om hun vaardigheden en capaciteiten te ontwikkelen, wat hun zelfvertrouwen en competentie vergroot. Juist die autonomie zorgt ervoor dat leden leiderschapsvaardigheden kunnen ontwikkelen en oefenen, wat bijdraagt aan hun persoonlijke en professionele groei. En dit draagt bij aan de veerkracht van de community, omdat leden in staat zijn om proactief problemen op te lossen en zich aan te passen aan nieuwe omstandigheden.
Betrokkenheid!
En juist die betrokkenheid heb je nodig wanneer de community in beweging is en nieuwe acties vraagt op het gebied van inhoud, processen, ondersteuning en samenwerking.
Het empowerment model
Sinds een aantal maanden zoek ik steeds naar modellen en aanpakken uit andere vakgebieden om het vak van community management niet alleen beter te duiden maar ook om het verder te kunnen professionaliseren. Community management wordt onterecht nog steeds vaak gezien als een communicatie en content gedreven vak en dat terwijl het wel degelijk sterke elementen van leiderschap en organisatiekunde in zich heeft. Om die reden is het goed dat we als community experts gaan kijken naar bestaande organisatie- en managementmodellen.
Het conceptueel model ‘De Empowerment Cycle‘ is zo’n model. Volgens Ron Meyer, hoogleraar Strategisch Leiderschap bij TIAS School for Business & Society in Tilburg is “de Empowerment Cycle gebaseerd op de veronderstelling dat je mensen niet kan dwingen om initiatief te tonen, maar wel de omstandigheden kan creëren dat ze zelf acties willen ondernemen. Maar omdat bijvoorbeeld werknemers moeten leren om zelfstandiger te handelen, zal empowerment een geleidelijk proces zijn en in enkele stappen plaatsvinden. Het model is geïnspireerd door de (Britse) rotonde, die automobilisten in staat stelt om zelf beslissingen te nemen, maar tegelijkertijd hen beïnvloed om het juiste gedrag te vertonen.”
Dit soort modellen zijn goed te vertalen naar wat een community nodig heeft om zich optimaal te ontwikkelen. Ook daar hebben we te maken met persoonlijke intrinsieke drijfveren en faciliteren we dat wat mensen uit zichzelf graag willen doen of bereiken. De ruimte geven om zelf de inhoud en (gedeeltelijk) de koers te bepalen en daarnaast de juiste randvoorwaarden te organiseren om dit op een veilige manier te doen, is vaak de sleutel tot een betrokken community.
Machtsverschuiving
Een ander model waaruit we inspiratie kunnen opdoen, komt uit een wetenschappelijk artikel door Dominique Coy e.a. Het artikel beschrijft dat wanneer het gaat over empowerment van een community met betrekking tot de energietransformatie dan moet het gaan over de persoonlijke doelen van deelnemers en transformatieve actie van de community. In de ontwikkeling richting deze eigen doelen en acties zijn vier belangrijke fases te identificeren: participatie, keuzevrijheid, autonomie en machtsverschuiving.
Behalve keuzevrijheid en autonomie valt hierin machtsverschuiving op. Je kan je goed voorstellen dat wanneer deelnemers hun eigen gezamenlijke pad kiezen, het ook vaak betekent dat het mandaat, de controle, komt te liggen bij deze groep.
Iets wat doorgaans een goed teken is voor de ontwikkeling van de community. Deze wordt namelijk zelfstandig en een volwaardig partner van een organisatie of project.
Helaas merk ik dat veel initiatiefnemers van communities hier minder goed mee omgaan. Want wat betekent het als een community een zelfstandig leven gaat leiden? Wanneer de community een gelijkwaardige positie krijgt ten aanzien van de organisatie die de community in eerste instantie samenbracht? Alhoewel deze situatie volop kansen biedt, zorgt het ook vaak voor wrijving en ongemak. Iets om dus bij de start van een community over na te denken.
Uitdagingen van Machtsverschuiving in het Empowerment Model
Machtsverschuiving, als aspect van het empowerment model, gaat doorgaans dus niet zonder uitdagingen. Zo kan er weerstand tegen verandering zijn: Bestaande machtsstructuren kunnen weerstand bieden aan veranderingen die hun autoriteit en controle verminderen. Of er bestaan structureel ongelijke machtsverhoudingen. Dan kan het moeilijk zijn om langdurige, diepgewortelde ongelijkheden volledig te overwinnen, vooral wanneer er sprake is van significante economische of sociale verschillen. Daarnaast is macht niet altijd transparant of eenvoudig. Macht kan heel complex zijn en op verschillende niveaus en in verschillende vormen bestaan (bijvoorbeeld politiek, economisch, sociaal), waardoor het lastig kan zijn om het effectief te herverdelen.
Inclusieve samenleving
Autonomie en daarmee een mate van machtsverschuiving zijn essentieel voor het empowerment model en de ontwikkeling van communities, omdat het individuen en communities in staat stelt om meer controle te hebben over hun eigen leven en beslissingen. Door de macht te herverdelen en inclusieve, participatieve processen te bevorderen, kunnen systemische ongelijkheden worden aangepakt en kunnen individuen en communities meer veerkrachtig en zelfvoorzienend worden.
Ondanks de uitdagingen biedt een focus op machtsverschuiving binnen het empowerment model een route naar een meer rechtvaardige en inclusieve samenleving. En volgens mij is het juist dat wat we proberen te bereiken met het meer en meer faciliteren van communities.
Vraag aan jou: Hoe bereid jij de organisatie voor bij het onvermijdelijke ontstaan van de behoefte aan autonomie en daarmee het verschuiven van de controle van de organisatie naar de community?